مطالعه روابط بین صفات مورفولوژیک، زراعی و کیفی در توده‌های اسپرس (Onobrychis viciifolia Scop)

تحقیق حاضر به‌منظور بهره‌گیری از روش‌های تجزیه و تحلیل چندمتغیره در بررسی تنوع ژنتیکی، تشخیص روابط بین صفات (مورفولوژیک، زراعی و کیفی) و تعیین صفات سهیم در توجیه تنوع عملکرد توده‌های اسپرس بومی به اجرا درآمد. تعداد 10توده اسپرس در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه صنعتی اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که همبستگی عملکرد علوفه خشک با صفات عملکرد علوفه تر، درصد ماده خشک، درصد فیبر خام، درصد ساقه و تعداد ساقه در واحد سطح مثبت و با درصد برگ، درصد پروتئین خام، تعداد روز تا 50 درصد سبز شدن و گلدهی منفی و معنی‌دار بود. همبستگی ارتفاع بوته با عملکرد علوفه معنی‌دار نبود ولی ارتفاع بوته با تعداد ساقه در بوته (به‌عنوان یکی از اجزای عملکرد) همبستگی معنی‌داری را دارا بود. تجزیه به عامل‌ها، برای کلیه صفات، پنج عامل پنهانی را مشخص نمود که بیش از 80 درصد از تنوع موجود را توجیه نمودند و به‌ترتیب، عامل کیفیت علوفه، حجم بوته، اجزای عملکرد بوته، توان پنجه‌دهی و سرعت سبزشدن نام‌گذاری گردیدند. بر مبنای نتایج رگرسیون گام به گام، صفات درصد ساقه در ماده خشک، ارتفاع بوته، روز تا سبزشدن و تعداد شاخه فرعی بیشترین تنوع عملکرد علوفه را توجیه نمودند و می‌توانند به‌عنوان یک شاخص در گزینش قابل توصیه باشند. نتایج در انطباق با یافته‌های سایر محققان حاکی از سودمندی کاربرد روش‌های آماری چندمتغیره مذکور در بررسی روابط بین متغیرهای مختلف کمی و کیفی در اسپرس می‌باشد.